Stel je eens voor: koekjes, lolly’s, softijs, hagelslag, een plakje cake.
Lekker he? Loopt het water je al door de mond?
Wat gebeurt er eigenlijk met je waardoor je deze reactie krijgt? En specifiek: Wat gebeurt er in je hersenen waardoor je suiker en suikerrijke producten niet kunt laten staan?
Suiker is een algemene benaming voor een bepaald soort moleculen, ook wel koolhydraten genoemd. Het bevindt zich in allerlei voedingsmiddelen. Vaak wordt het niet als suiker op de verpakking vermeld, maar zit het onder een andere naam toch in je voedingsmiddelen. Het is dan ook belangrijk om etiketten te leren lezen. Even een korte cursus…
Glucose, sucrose, fructose, maltose, dextrose, lactose en zetmeel zijn allemaal vormen van suiker. Ook glucose-fructosestroop, vruchtensappen, ruwe suiker en honing behoren tot dezelfde categorie. Suiker bevindt zich niet alleen in snoepjes en toetjes, maar bijvoorbeeld ook in tomatenketchup, sambal, water met een smaakje en mosterd, om maar een aantal dingen te noemen. Omdat suiker overal in zit, is het belangrijk om te weten wat het met je brein doet.
Stel dat je nu een plakje cake zou opeten, de suikerreceptoren in je tong geven een signaal naar het voorste gedeelte van de hersenen. Verschillende delen van de hersenen verwerken verschillende smaken. De vijf basissmaken zijn zout, zoet, zuur, bitter en umami. Van hieruit wordt het beloningssysteem van de hersenen geactiveerd. Dit beloningssysteem zorgt voor een heleboel vervelende dingen: controleverlies, verslaving en een verhoging van het verzadigingsniveau voor suiker.
Het plakje cake komt in de maag terecht en uiteindelijk in de darmen. In de darmen bevinden zich ook suikerreceptoren. Dit zijn geen smaakpapillen, maar ze zenden wél signalen uit naar de hersenen met de boodschap dat je verzadigd bent en dat je lichaam meer insuline moet aanmaken om die extra hoeveelheid suiker te kunnen verwerken.
De grootste stroom in je beloningssysteem is dopamine, een belangrijk boodschappersstofje in je hersenen, ook wel neurotransmitters genoemd. Deze dopaminereceptoren zijn een deel van je beloningssysteem. Alcohol, nicotine of heroïne remmen je dopamine-afgifte waardoor je steeds het gevoel van verzadiging blijft zoeken. Echter, dat gevoel komt nooit. Met andere woorden: het is verslavend!
Suiker zorgt er ook voor dat dopamine wordt aangemaakt, maar niet zoveel als bij drugs en alcohol. Suiker bevindt zich zelden in dopamine-opwekkend eten. Broccoli bijvoorbeeld heeft dit effect niet.
Dit is waarschijnlijk de reden dat kinderen liever geen groenten eten.
Over gezond eten gesproken… Stel dat je trek hebt en uitgebalanceerd wilt eten. Dan stijgt je dopamine-niveau. Wanneer je echter dagen achtereen hetzelfde eet, zal je dopamine-gehalte worden beïnvloed totdat de dopamine-afgifte helemaal stopt. Het is namelijk zo, dat als het over eten gaat, je hersenen steeds alert zijn op nieuwe en andere smaken. Waarom? Twee redenen: 1) om eventueel bedorven voeding te detecteren en 2) des te meer variëteit we in ons eten hebben, des te beter we alle voedingsstoffen binnen krijgen.
Belangrijk is dat we nieuwe voeding blijven eten. Doen we dat niet, dan verlaagt dit het dopamineniveau. Variatie is dus het toverwoord! Voorkom daarom dat je voeding saai en eentonig wordt.
Terug naar de suiker. Wat gebeurt er als je in plaats van een gezonde maaltijd suikerrijk gaat eten?
Als je zelden suiker eet, of wanneer je niet te veel tegelijk eet, is het effect gelijk aan gebalanceerd eten. Eet je echter te veel suiker tegelijk, dan zal de dopaminereactie niet verlagen. Met andere woorden, veel suiker eten zal dus steeds voelen alsof je een beloning krijgt en zo werkt suiker een beetje als een drugs. Dit is een van de redenen waarom mensen verslaafd zijn aan suikerrijk eten. Denk even terug aan al die soorten suiker. Elke suiker is uniek, maar elke keer dat je suiker neemt, start er weer een domino-effect in je hersenen die je dat beloningsgevoel geeft. Te veel en te vaak zorgt ervoor dat je insuline niveau stijgt, je dopamine-niveau daalt, je je controle verliest en dat je slechter gaat zien.
nog meer om te lezen
Soortgelijke nieuwsberichten
Interview Theo Splinter In het Zeeuwse Oost-Souburg – onder de […]
De effectiviteit van neurofeedback bij ADHD is controversieel. Een internationale […]